Co ciekawego jest pod Warszawą?
Warszawa jest stolicą Mazowsza, historycznej krainy położonej w środkowym biegu Wisły oraz dorzeczu jej dopływów w centralnej oraz północno-wschodniej Polsce. Obecnie region leży w większości w województwie mazowieckim. Historyczną stolicą Mazowsza jest, leżące również nad Wisłą, średniowieczne miasto Płock.
Utrzymująca się przez kilka wieków niezależność polityczna Mazowsza zadecydowała o jego odrębności regionalnej w kulturze i prawie od reszty Polski. Kraina leżąca w rejonie środkowego dorzecza Wisły, do 1526 nie tworzyła integralnej części z Królestwem Polskim. Gleby marne i kamieniste, morenowe osady i słaby system odwadniania hamowały rozwój rolnictwa, pozostawiając rozległe tereny wrzosowisk oraz pokryte zaroślami ugory. Mazowsze pozbawione jest ważnych dla gospodarki bogactw naturalnych.
Mazowsze. Piasek, Wisła
i las . Mazowsze moje. Płasko, daleko, pod potokami szumiących gwiazd, pod sosen rzeką.
– Krzysztof Kamil Baczyński, "Mazowsze"
Prócz Warszawy dzielnica mazowiecka większych miast nie posiadała. Była ludna, uboga, zdominowana przez liczną drobną szlachtę, żyjącą prawie jak chłopstwo, jak w żadnej innej dzielnicy Polski. Inaczej przebiegał również model lokacji miast na Mazowszu. Pierwszym mazowieckim miastem jest Płock, który został lokowany na prawie książęcym w 1237 r. W 1257 Pułtusk i 1298 Łowicz były miastami kościelnymi. Warszawa lokowana w 1300 była również założona na prawie książęcym.
W XV wieku lokowano na Mazowszu największą liczbę miast. W sumie na 156 przywilejów lokacyjnych nadanych na Mazowszu do 1791 roku, 36% opierało się na prawie książęcym lub królewskim, 15% na prawie kościelnym, a 49% pochodziło z nadań szlacheckich. Do najbogatszych miast średniowiecznego Mazowsza wraz zamkami należały Ciechanów, Czersk, Gostynin, Warszawa, Liw, Łomża, Płock, Rawa, Sochaczew i Wyszogród.
